در طی تاریخ، مهندسان عمران و معماری، سازه‌‌ها و شهرهای بی نظیری ساخته‌اند. اما متاسفانه این مهندسان شاهد نابودی سازه‌های خود در مواجهه با بلایای طبیعی بوده‌‌اند. زمین لرزه یکی از بلایای طبیعی است که در طول تاریخ باعث آسیب‌های زیادی در سراسر دنیا شده است.
امواج زمین لرزه می‌توانند در سراسر زمین، ساختمان‌ها را ویران کنند، جان انسان‌ها را بگیرند و منجر به از بین رفتن آثار تاریخی بشوند.
در کشور خودمان نیز ما با این مشکل در زمان زلزله دلخراش بم روبه‌رو شدیم. به همین دلیل زمانی که متخصصان تصمیم به ساخت یک سازه دارند یکی از اولین مواردی که برای آنها اهمیت زیادی دارد، کاهش ریسک ساختمان سازی است.
یکی از آسان‌‌ترین نکاتی که می‌تواند برای این مقاوم سازی و کاهش ریسک استفاده بشود، دنبال کردن قوانین ساخت و ساز و پیش بینی تغییراتی است که در آینده امکان رخداد آنها وجود دارد. اما یکی دیگر از راهکارها، استفاده از مصالحی است که در عین مقاومت بالا، وزن پایینی دارند و در هنگام زلزله از ریزش ساختمان جلوگیری می‌کنند.
این مصالح، مصالحی مانند هبلکس، بلوک سبک و بلوک لیکا هستند. در ادامه به تفصیل با هر یک از این مصالح آشنا می‌شویم.
چه مصالحی می‌توانند در افزایش مقاومت سازه موثر باشند؟
علم مواد در عرصه مهندسی سازه و زلزله باعث شده است که برای بهسازی و مقاوم سازی ساختمان و سازه در سال‌های اخیر از روش‌های نوین و مصالح جدیدی بهره گرفته بشود. این مصالح هر کدام روش‌های تولید و ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند که در هنگام زلزله و سایر بلایای طبیعی بسیار مفید هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا به هر یک از این مصالح بپردازیم.
هبلکس
بلوک هبلکس یا همان بلوک aac به نوعی بتن متخلخل گفته می‌شود که در ساختمان‌ها قابل استفاده است و کاربرد دارد. به صورت کلی به بتن‌هایی که از روش اتوکلاو و هوادار کردن در ساخت آنها استفاده بشود، اصطلاحاً بتن سبک بلوک گازی متخلخل می‌گویند.
در واقع هبلکس نوعی از بتن است که توسط حباب‌های هوا متخلخل شده و در ساختمان‌ها برای دیوار جایگزین آجر و مصالح ساختمانی قدیمی است. در هبلکس مشابه بلوک‌های سبک دیگر از سیلیس استفاده شده است. این امر باعث ضد آتش شدن هبلکس شده چرا که دمای ذوب سیلیس بسیار بالا است و در برابر حریق عایق است.
این روش را مهندسان برای جایگزین کردن به جای چوب در ساختمان سازی و برای حفظ منابع طبیعی ایجاد کرده‌اند. ترکیبات بلوک هبلکس قابل بازیافت و برگرداندن به چرخه تولید است. همچنین به دلیل موارد ذکر شده، قیمت بلوک نیز مناسب است.
با توجه به مزیت‌هایی که گفته شد، هبلکس را به راحتی میتوانید در ساختمان سازی استفاده کنید. اما طرز استفاده آن با آجر متفاوت است. به عنوان مثال، آجر را به صورت خام میتوانید استفاده کنید. اما هبلکس را باید قبل از مصرف، کاملاً خیس کنید و بجای ملات معمولی از چسب هبلکس مخصوص استفاده کنید.
این خیس شدن باعث افزایش وزن هبلکس نمی‌شود. بلکه باعث می‌شود بعد از خشک شدن، دیوار ساخته شده از هبلکس خاصیت عایق آب بودن هبلکس بیشتر شود. رطوبت به راحتی به داخل هبلکس نفوذ نمی‌کند و این موضوع را هنگام خیس کردن هبلکس متوجه خواهید شد.
خیس کردن هبلکس، در حدی که فقط آب به تمام بخش‌های هبلکس برسد کافی است. این رطوبت باعث چسبندگی هبلکس به ملات می‌شود و زمانی که دیوارها خشک شدند، ملات‌ها و هبلکس‌ها به همدیگر می‌چسبند. جالب آن است که با تمام این ویژگی‌های شگفت‌انگیز، قیمت بلوک به دلیل روش تولید ساده آن بسیار پایین است.
بلوک سبک
بلوک‌هایی که سبک وزن هستند را بلوک سبک می‌نامند. این نوع از بلوک‌ها نسبت به سایر بلوک‌ها وزن کم‌تری دارند. دلیل وزن سبک این بلوک‌ها، استفاده از مواد سبک‌کننده همچون پوکه‌های معدنی و صنعتی است. این بلوک‌های سبک باعث می‌شوند که وزن ساختمان به مقدار زیادی کاهش پیدا کند.
علاوه بر آن، باعث کاهش هزینه‌های ساخت ساختمان نیز می‌شوند. به همین دلیل است که اکثر دیوارهای ساختمان‌های امروزی را با این بلوک‌ها می‌سازند. همچنین این بلوک‌ها در دیوار‌هایی که نقش غیر باربر دارند خواهان زیادی دارند. قیمت بلوک سبک نیز بسیار به صرفه است.
البته بلوک سبک همیشه بدون دردسر نبوده است! با وجود این که در سال‌های اخیر استفاده از بلوک سبک در آسیا رواج یافته و تولید آن به مقدار قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است، اما متأسفانه در سوئد برای تولید کردن بلوک سبک از ترکیب شیل آلومینات استفاده می‌شده که به دلیل داشتن اورانیوم در ساختار طبیعی خود، گاز رادون رادیواکتیو آزاد می‌کرده. این مشکل را اداره ایمنی تابش رادیواکتیو سوئد در سال 1972 کشف کرد و بدین شکل استفاده از شیل آلومینات در تولید بلوک استاندارد متوقف شد.
ترکیب جدید بلوک سبک از پودر آلومینیوم، ماسه، آهک، سیمان و آب است که جایگزین ترکیب قبلی شد. بلوک سبک دارای ویژگی‌های خاصی است. مقاومت بالا، افزایش ایمنی کار، محافظت از منابع، دفع خطر‌های احتمالی، بالا بردن سرعت انجام کار، کاهش در هزینه‌های انجام کار و غیره. همچنین قیمت بلوک سبک باعث یک ساختمان‌سازی اقتصادی می‌شود.
بلوک لیکا
امروزه بعضی از کشورهای پیشرفته جهان از بلوک لیکا برای زمینه ساخت و ساز استفاده می‌کنند. بلوک لیکا نوعی بلوک مدرن است که در ساخت آن از خاک رس استفاده می‌شود. بلوک لیکا خصوصیات مثبت زیادی دارد اما با این حال معایبی نیز دارد. البته مزایای مثبت بلوک لیکا از معایب آن بیشتر است. بلوک لیکا در هر آب و هوایی مقاوم است و در برابر گرما، سرما و صدا نیز عایق است. قیمت بلوک لیکا نیز بسیار مناسب و اقتصادیست.
بلوک لیکا وزن خیلی پایینی دارد که همین موضوع باعث شده تا در کارهای ساختمانی مورد استفاده باشد. اما پیش از هر چیزی لازم است بدانیم که لیکا چیست؟ دانه لیکا از گل رس ساخته می‌شود. زمانی که گل رس را حرارت می‌دهیم از اندازه عادی خود بزرگ‌تر خواهد شد. به نوعی می‌توان گفت که گل رس منبسط شده. در این زمان وزن لیکا کم‌تر از حالت عادی است که این موضوع دلیل سبکی بلوک لیکا است. برای ساخت بلوک لیکا باید سه مرحله فرآوری، خشک کردن و پختن را انجام بدهیم تا بتوانیم بلوک لیکا را تهیه بکنیم.
به طور خلاصه، بلوک لیکا از دانه‌های لیکا، سیمان و آب تشکیل شده است. از ویژگی‌های بلوک لیکا می‌توان به عایق بودن آن در برابر گرما و سرما و همچنین صدا اشاره کرد. بلوک لیکا در برابر حرارت بالا مقاومت دارد و از لحاظ وزن نیز سبک است و به راحتی جا به جا می‌شود.
روی سطح بلوک لیکا تخلخل‌های زیادی وجود دارد، بلوک لیکا تحمل فشارهای زیاد را دارد و در هنگام فشار شکسته یا خرد نخواهد شد. بلوک لیکا در شکل و اندازه‌های متفاوت تولید شده و وارد بازار می‌شود و در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ساختمان‌هایی که با مصالح عادی ساخته می‌شوند صدا به راحتی از میان دیوارها رد می‌شود که ممکن است این حالت برای برخی افراد موجب مزاحمت باشد. دیوارهای ساختمان‌ها باید به گونه‌ای در برابر صدا مقاوم باشند که صداهایی که از دیوارها عبور می‌کنند از آستانه شنوایی انسان کم‌تر باشد.
استفاده از بلوک لیکا در ساخت دیوارها باعث می‌شود تا دیگر صدا از دیوارها خارج نشود. به جز این‌ها بلوک لیکا از بقیه بلوک‌ها سبک‌تر است. بلوک لیکا همچنین وزن کمی دارد که همین موجب می‌شود کارهای ساختمانی با سرعت بیشتری انجام شوند.
در زمان حوادث طبیعی نظیر سیل و زلزله نیز به منازل خسارت کم‌تری وارد می‌شود. وزن ساختمان یا دیگر سازه‌هایی که با بلوک لیکا تولید می‌شوند بسیار کم‌تر از ساختمان‌هایی است که با آجر و دیگر مصالح ساخته شده‌اند. در پایان باید بگوییم که قیمت بلوک لیکا نیز بسیار مناسب است.
سخن آخر
همانطور که در این مقاله خواندید، می‌بینیم که امروزه مصالح مدرنی چون هبلکس و بلوک لیکا و غیره، حسابی بازار را به خود اختصاص داده‌اند. پیشنهاد می‌کنیم از این مصالح در ساخت و ساز استفاده کنید و یک سازه مستحکم و کم‌هزینه داشته باشید. درصورتی که در مرحله طراحی پروژه خود هستید و در محاسبات سازه خود نیاز به مشاوره و کسب اطلاعات بیشتری دارید میتوانید از مهندسین مشاور گروه دیوال کمک بگیرید.
